Dinsdag 29 november was het in het nieuws. Er wordt een verkenner door het kabinet naar scholen gestuurd om de scholen te helpen de mogelijkheden die er binnen de flexwet (wwz) zijn beter te benutten. Zodat scholen geen klassen meer naar huis hoeven sturen als er een leerkracht ziek is en er geen vervanging beschikbaar is.
Behoorlijk betuttelend als je het mij vraagt, alsof de scholen zelf niet in staat zijn om na te denken en oplossingen te bedenken. Dit gaat natuurlijk niets opleveren, niets nieuws in elk geval.
Vlak voor de herfstvakantie trof ik een voorbeeld aan op de school van mijn kinderen. Ik schreef er toen de onderstaande column over.
Alles went… (En waarom er door de WWZ meer geld naar onderwijs moet.)
Het is verschrikkelijk wennen volgens minister Asscher. Hij heeft het over de wet werk en zekerheid, de wet die al ruim een jaar geleden is ingegaan, met als doel mensen sneller meer zekerheid (lees: een vaste baan) te geven. Wennen dat is het dus. Minister gaf deze uitleg nadat het CPB na Prinsjesdag met de conclusie kwam dat het vaste contract op zijn retour is in Nederland. Nederland is een buitenbeentje in Europa met een “doorgeslagen” flexibilisering.
Het CPB ziet de toename van het flexcontract als iets onvermijdelijks, niet als iets tijdelijks en ook niet omdat flexwerkers zo graag middels een flexcontract willen werken. De conclusie van het CPB is dat de doorgeslagen flexibilisering is toe te schrijven aan het beleid.
Maar het komt dus niet door het beleid! De WWZ is wennen en daarmee is de flexibilisering automatisch iets tijdelijks volgens minister Asscher. De minister stelt dat de wet júíst het omgekeerde doet. In plaats van meer flex, sneller vast… En dát is verschrikkelijk wennen. En in die gewenningsperiode doen organisaties dus het omgekeerde. Dat is raar. Je went immers niet ergens aan door het nieuwe of andere te vermijden. Je raakt aan de verandering gewend door jezelf met de verandering te confronteren. Wennen aan nieuwe schoenen doe je door ze áán te trekken.
Organisaties in Nederland laten de WWZ links liggen, de flexibilisering gaat door want organisaties moeten nog aan de WWZ wennen… Volgens mij hebben veel organisaties gewoon besloten helemaal niet te gaan wennen aan de WWZ. Door de beperkingen van de WWZ hebben zij besloten eraan te wennen met meer flex te gaan werken.
Wennen (aan de wwz) op de basisschool
Er zijn natuurlijk ook organisaties die wel aan de wwz aan het wennen zijn. Basisscholen bijvoorbeeld. De scholen zitten in een (financieel) lastigere situatie en moeten noodgedwongen wel wennen aan de wwz.
De meeste scholen werken met een invalpool. De invalpool geeft flexibiliteit en zekerheid aan de scholen, die kunnen zo beschikken over invallers als het nodig is. Het geeft ook flexibiliteit en zekerheid aan de invallers die veelal een vast invalcontract hebben. Als er een leerkracht ziek is, komt er een invaller. Want, anders dan in andere organisaties, wordt in het basisonderwijs altijd vervanging geregeld bij ziekte.
Maar welke mogelijkheid heb je als de invalpool leeg is? De invalpool kan immers niet eindeloos groot worden, dan loopt ‘ie leeg of je hebt teveel bankzitters en dat is ook niet (kosten-) efficiënt. Dan moet je betalen voor lesuren die niet gegeven worden.
Een voorbeeld trof ik aan bij ons op school.
De directeur van de school van mijn kinderen werd geconfronteerd met een lege invalpool. De juf van één van de kleuterklassen had zich ziek gemeld, dus werden de 4-jarigen naar huis gestuurd, zodat de twee kleutergroepen bij elkaar gevoegd konden worden. Een pragmatische oplossing en organisatorisch best te verantwoorden omdat 4-jarigen nog niet leerplichtig zijn.
Al moest ik wel even aan alle ouders van de 4-jarigen denken die op stel en sprong opvang moesten organiseren omdat ze zelf ook werken… En ik dacht onbewust ook even terug aan een jaar eerder toen op de school van mijn kinderen enorm werd geworsteld met de opvang van een zieke leerkracht. (Lees: in korte tijd stonden 4 verschillende leerkrachten voor de groep die daardoor voor de kerstvakantie eigenlijk geen structureel onderwijs heeft gehad. Dit was een combinatieklas van groep 6, 7 en 8.)
Scholen worstelen met de ketenregeling en de verlengde onderbrekingsregel. Het ziekteverzuim is hoog en frequent, wat logisch is in een klas met 30 kinderen. Je pikt als leerkracht eenvoudig een virusje op. Maar zoals al gemeld worden alle zieke leerkrachten vervangen. Een goede invalpool is dus van groot belang, maar kent ook beperkingen. Voor andere oplossingen is meestal geen geld of het mag niet. De scholen krijgen precies genoeg geld om de verplichte lesuren te geven, het behoeft geen uitleg dat dat krap is.
Zzp leerkrachten die de scholen uit de brand hadden kunnen helpen mogen niet meer gebeld, want er is altijd sprake van leiding en toezicht volgens de belastingdienst en dus is er sprake van een schijnconstructie. (Dus deze leerkrachten zitten al in de invalpool of hebben het onderwijs verlaten.) Wat rest is de noodzakelijke flexibiliteit inkopen, als het al te koop is. Inhuren via een uitzend- of detacheringsbureau of op basis van payroll. Helaas is dit voor scholen altijd 21% duurder dan voor private organisaties doordat de btw niet teruggevorderd kan worden…
De WWZ, voor de basisschool van mijn kinderen is het wennen. “Pick your poison” of “doe het er maar mee” daar lijkt het meer op. Flexibiliteit (duur) inkopen of de klas naar huis sturen. Dat is zeker wennen, maar leuk is het niet.
Geef een reactie