Begin april werd het voorstel gedaan voor de “Wet Arbeidsmarkt in Balans”. Een prachtige naam, een naam met een doel: balans. Balans klinkt goed!  Het tegenovergestelde van balans? Omslaan? Uit evenwicht? Onbalans?  De naam van het wetsvoorstel vooronderstelt dat je arbeidsmarkt momenteel niet in balans is. Teveel van het ene, te weinig van het andere…

Laten we ervan uitgaan dat Minister Koolmees bedoelt dat er teveel flex is en dat er te weinig vaste contracten zijn. En daarbij, flex is té flexibel en vast is té vast. We hebben het eerder gehoord en ik denk dat nu ook “flex moet minder flex en vast moet minder vast” in het achterhoofd is gehouden. Een mooi streven, het is alleen de vraag of dat gaat lukken met de maatregelen die in dit wetsvoorstel worden opgesomd.

Een vaste baan

Er zijn mensen die op zoek zijn naar de zekerheid van een vaste baan. Dat ze die vaste baan niet kunnen vinden is natuurlijk erg vervelend. Maar er zijn ook veel mensen die er zelf voor kiezen om op een flexibele manier te werken. Als zelfstandige of als uitzendkracht. Flexibel werken maakt het bijvoorbeeld op een andere manier mogelijk om de zorg voor (jonge) kinderen of de zorg voor (ouder wordende) ouders te combineren. Een vaste baan met een vast aantal uren vergt ook vaste capaciteit aan opvang: kinderopvang en/of de opvang voor gepensioneerden. Maar daar gaat de wet niet over…

Vast en toch flexibel

De arbeidsmarkt is momenteel niet in balans en de minister heeft een idee om de balans terug te brengen: meer mensen een vaste baan! (Minder vast dat wel.) Als dat lukt is de arbeidsmarkt weer in balans. Werkgevers die vaste contracten geven worden beloond met een lagere WW-premie, werkgevers (inleners) die de balans verstoren met flexwerk moeten juist een hogere WW-premie betalen. Dat komt bij mij niet erg uitgebalanceerd over, blijkbaar is balans alleen maar vaste contracten. En dan zit je als werkgever daaraan vast. Wat als de orderportefeuille opdroogt of de vulling ervan even op zich laat wachten? Hoe kom je aan de noodzakelijke flexibiliteit?

Daar heeft de minister iets op bedacht. De drempel om een vast contract te geven wordt verlaagd, de proeftijd wordt – indien je iemand direct een onbepaalde tijd contract geeft – verlengd naar 5 (!) maanden. Vijf hele maanden kun je als werkgever zonder preventieve toets, opzegtermijn of redelijke grond iemand naar huis sturen. En dan staat de werknemer op straat en is een vaste baan (even) heel ver weg. Daarnaast wordt het ontslaan van mensen ook gemakkelijker, het stapelen van redenen kan de opbouw van het dossier versnellen en dus het ontslag eenvoudiger maken.

Werkgevers krijgen hiermee dus extra mogelijkheden om hun flexibiliteit te organiseren. En omdat het flexwerk via een bureau veel duurder wordt zal de werkgever goed gaan nadenken hoe de noodzakelijke flexibiliteit betaalbaar blijft. Vijf maanden inzet tijdens de proeftijd met een lage WW premie klinkt dan misschien aantrekkelijk.

Gelukkig zijn de meeste werkgevers zich bewust van de positie die zij innemen op de arbeidsmarkt. Bij een goede werkgever, die als zodanig bekend staat, komen meer sollicitanten en dus zal de 5 maanden proeftijd als flexwerk niet vaak gebruikt worden. In elk geval dat hoop ik! Het lijkt mij in elk geval niet goed voor je imago als werkgever.

Door flexwerk via een bureau veel duurder te maken, maak je alleen wel de weg voor dit soort onwenselijke constructies een overweging. De korte termijn problemen worden immers altijd gevoeld, de lange termijn problemen (nog) niet… Wie dan leeft die dan zorgt.

Vast en flex in balans

Het is mijn overtuiging dat flexwerk vast werk mogelijk maakt. En als je het echt goed wilt doen, pak dan de organisatie van arbeid integraal aan: vast én flex.

Integraal: vast en flex in balans. Dát zou nog eens een mooie naam zijn voor een wet.

Tot slot

In deze column heb ik maar een heel klein deeltje van de wet uitgelicht. Er zijn maatregelen die wat mij betreft vandaag nog ingevoerd kunnen worden. Bijvoorbeeld de uitzondering op de ketenregeling voor invalkrachten in het primair onderwijs die invallen wegens ziekte.

En, iedereen is het eens over het feit dat dit nog niet de wet is waar de arbeidsmarkt op wacht. De discussie wordt gevoerd. Ik ben benieuwd naar de uitkomst.

Labor Redimo is een volstrekt onafhankelijk adviesbureau dat organisaties en ondernemersverenigingen uit de publieke en private sector helpt om de werving van personeel (vast|flex) te optimaliseren.